Czy roszczenie o zachowek przysługuje także w przypadku dziedziczenia ustawowego?
- Kategoria: Blog
Jak powszechnie wiadomo zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy należy się zachowek, który to może wynosić dwie trzecie (w przypadku osób trwale niezdolnych do pracy lub małoletnich zstępnych) albo połowę wartości udziału spadkowego, który przypadałby tym osobom przy dziedziczeniu ustawowym.
Kwestia ta nie nasuwa wątpliwości przy dziedziczeniu testamentowym, kiedy spadkodawca przykładowo ustanowił swoim spadkobiercą osobę spoza tego kręgu. Wówczas osoby te mogą wystąpić do spadkobiercy testamentowego ze stosownym roszczeniem o zapłatę zachowku.
Sytuacja komplikuje się nieco bardziej, gdy testamentu nie sporządzono, a część majątku spadkobiercy trafiła do osób trzecich lub jednego ze spadkodawców w formie darowizny jeszcze przed śmiercią spadkodawcy. Może mieć to miejsce np. w sytuacji, gdy spadkodawca mając dwoje dzieci, które dziedziczą z ustawy po 1/2 każde z nich, przekazał jednemu z nich przed śmiercią darowiznę nieruchomości o znacznej wartości. Czy w takiej sytuacji, drugi ze spadkobierców mógłby skutecznie wystąpić o zachowek, mimo, iż sam nabył spadek z mocy ustawy?
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 13 lutego 2004 r., sygn. akt II CK 444/02 jest to możliwe. W przywołanym orzeczeniu stwierdzono, że „Jeżeli uprawniony do zachowku, dziedziczący z ustawy wespół z innymi osobami, nie otrzymał należnego mu zachowku, ma przeciwko współspadkobiercom roszczenia o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”. Tym samym fakt, że osoba uprawniona do zachowku, jest jednocześnie spadkobiercą ustawowym nie stanowi przeszkody w dochodzeniu przez nią roszczenia o zachowek.
Reasumując powyższe, udzielając odpowiedzi na wskazane w tytule pytanie, czy roszczenie o zachowek przysługuje także w sytuacji dziedziczenia ustawowego, należy udzielić odpowiedzi twierdzącej.