Eksmisja małżonka ze wspólnie zajmowanego mieszkania

 

Niejednokrotnie życie pokazuje, że osoba z którą się związujemy poprzez zawarcie związku małżeńskiego nie jest osobą z którą jesteśmy w stanie funkcjonować na co dzień. Co zrobić w przypadku, gdy współmałżonek jest osobą konfliktową, a zamieszkiwanie z nim pod wspólnym dachem sprawia nam trudności i problemy? Naturalnym wyjściem z tej sytuacji jest złożenie pozwu o rozwód, jednak sprawy rozwodowe są rozciągnięte w czasie, poza tym nie zawsze rozwiązanie małżeństwa jest korzystne.

 

Po pierwsze, należy się zastanowić dlaczego chcemy, aby współmałżonek opuścił wspólnie zajmowane mieszkanie. Według przepisów prawa jedynym powodem jest rażąco naganne postępowanie małżonka, które w rzeczywistości uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. W takim przypadku zastosowanie znajdzie art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, zgodnie z którym jeżeli członek rodziny (zatem nie tylko małżonek) wspólnie zajmujący mieszkanie stosuje przemoc w rodzinie, a tym samym czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, sąd – na wniosek osoby dotkniętej przemocą – może zobowiązać go do opuszczenia mieszkania. Rozpatrując powyższy artykuł stosownie do art. 2 pkt 2 cytowanej ustawy przemoc w rodzinie należy rozumieć jako jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Przy czym nie ma warunku, aby było to przestępstwo lub wykroczenie. Przepis ten ma zastosowanie nie tylko do mieszkania własnościowego, ale również do mieszkania zajmowanego na podstawie umowy najmu czy własnościowego prawa do lokalu.

Kwestię eksmisji małżonka z mieszkania zajmowanego na podstawie innego prawa niż prawo własnościowe reguluje również art. 13 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów. Jak wskazuje przepis ustawy: współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Przytoczony artykuł jak wskazano powyżej ma zastosowanie do małżonków zajmujących mieszkanie na innej podstawie niż własnościowe prawo do lokalu, czyli m. in. najem.

Poza wskazanym wyżej przypadkiem, procedura karna przewiduje jeszcze jeden szczególny wypadek w którym to Sąd nakazuje opuścić wspólnie zajmowane mieszkanie. Jest to skazanie za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego lub inne przestępstwo przeciwko wolności oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym zwłaszcza przemocy wobec osoby najbliższej. W razie zastosowania przez Sąd powyższego środka karnego, Sąd określa również jego okres, który nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. Okres ten może zostać przedłużony na kolejne 3 miesiące.

Na marginesie należy wskazać, iż po rozwiązaniu małżeństwa również istnieją przepisy regulujące kwestię eksmisji z wspólnie zajmowanego mieszkania – w tym wypadku byłego już małżonek. Po pierwsze, może zostać to stwierdzone w wyroku rozwodowym. Tak więc zgodnie z art. 58 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w wyjątkowych wypadkach na wniosek małżonka, sąd w wyroku rozwodowym może nakazać eksmisję drugiego małżonka, gdy ten swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Po drugie, zaś orzeczenie takie może zapaść przy podziale majątku w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku, prawo do lokalu mieszkalnego zostało przyznane jednemu z małżonków, sąd powinien orzec o obowiązku drugiego małżonka opuszczenia lokalu i wydania go małżonkowi, któremu mieszkanie zostało przyznane. W tej sytuacji jednak zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2003r., III CZP 56/03 oraz z dnia 13 czerwca 2003r., III CZP 40/03: w przypadkach gdy w skład majątku wspólnego wchodzą prawo najmu lokalu mieszkalnego lub spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, sąd przyznając to prawo jednemu z byłych małżonków i nakazując drugiemu wydanie lokalu obowiązany jest orzec o uprawnieniu tego małżonka do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia. Zobowiązanym do wydania lokalu jest tylko małżonek, któremu nie zostało przyznane prawo do lokalu.

Mając powyższe na uwadze, należy jednoznacznie przyznać, iż prawo do eksmisji z wspólnie zajmowanego mieszkania małżonka przysługuje wyłącznie w przypadku, gdy jego nagminne zachowanie utrudnia bądź uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Nie można natomiast żądać usunięcia drugiego małżonek wyłącznie na podstawie różnicy zdań w łączących małżonków sprawach. W celu uzyskania porady prawnej oraz pozytywnego rozstrzygnięcia Sądu pozwalającego na niezwłoczną eksmisję współmałżonka bądź innego członka rodziny zachęcamy do kontaktu z adwokat Moniką Radomską.