Przestępstwo zniesławienia

Obecnie często można spotkać się z zażartymi, burzliwymi dyskusjami, zarówno w sferze życia prywatnego, jak i w dyskursie publicznym. Zdarza się, iż w trakcie wymiany zdań, jedna ze stron próbuje zdyskredytować drugą w oczach opinii publicznej, celem zyskania przewagi w sporze.

Przepis art. 212 § 1 kodeksu karnego definiuje przestępstwo zniesławienia. Określane jest ono jako pomawianie innych osób, grupy osób, instytucji, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej (tzw. ułomnych osób prawnych) o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć je w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

Pomawianie polega na przypisywaniu, zarzucaniu, posądzaniu lub oskarżaniu innej osoby o określone postępowanie lub właściwości, które zawierają negatywną ocenę i mają prowadzić do poniżenia w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania. Należy pamiętać, iż co do zasady karze podlega przekazywanie informacji nieprawdziwych, z pewnymi wyjątkami. Jeżeli bowiem pomówienia dokonuje się za pośrednictwem środków masowego przekazu, to karane będzie nawet przekazywanie informacji prawdziwych, a mających kogoś poniżyć, chyba, że dotyczą one osoby pełniącej funkcję publiczną, bądź służą obronie społecznie uzasadnionego interesu.

Co istotne, pomówienie musi być zdolne do poniżenia pokrzywdzonego w opinii publicznej, bądź narażenia na utratę zaufania. Musi więc istnieć realne niebezpieczeństwo pogorszenia w odbiorze społecznym ukształtowanej co do niego opinii. Nie jest więc przestępstwem obraza czyichś uczuć osobistych, zaś obniżenie oceny pokrzywdzonego w szerokim, nieokreślonym kręgu osób. Również narażenie na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska wiąże się z dotarciem krzywdzących informacji do pewnego wąskiego grona osób, zainteresowanego szczególnymi cechami poszkodowanego, istotnymi dla jego stanowiska, zawodu bądź działalności.

Przestępstwo zniesławienia, prócz jego podstawowej postaci, występuje również w typie kwalifikowanym. Surowiej karane jest bowiem pomawianie za pomocą środków masowego komunikowania, tj. środków masowego przekazywania rozmaitych treści. Należy do takich środków zaliczyć: prasę drukowaną, przekaz radiowy i telewizyjny, książkę, plakat, film, przekaz przy pomocy Internetu. Nie chodzi przy tym o masową dostępność samego środka, a informacji. Przykładowo, pomawianie na zamkniętym forum z ograniczoną dostępnością stanowić będzie pomówienie z typu podstawowego, zaś na ogólnodostępnej grupie w portalu społecznościowym – już z typu kwalifikowanego. Należy jednak wskazać, iż każdy przypadek oceniany jest indywidualnie i to z okoliczności sprawy wynika, czy doszło do zniesławienia w typie podstawowym, czy w typie kwalifikowanym.

Przestępstwo zniesławienia w typie podstawowym zagrożone jest karą grzywny lub ograniczenia wolności, zaś w typie kwalifikowanym – karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. Sąd może także orzec środek karny w postaci nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. Na wniosek pokrzywdzonego sąd orzeka także środek karny podania wyroku do publicznej wiadomości. Jeżeli zniesławienie nastąpiło w opublikowanym materiale prasowym, sąd może także orzec przepadek tego materiału.

Przestępstwo zniesławienia ścigane jest z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, iż osoba, która została pokrzywdzona omawianym przestępstwem, może złożyć do sądu prywatny akt oskarżenia. Występek nie będzie zaś ścigany przez prokuratora, czy to z urzędu, czy też na wniosek. Prywatny akt oskarżenia musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego, a także szczególne wymogi prywatnego aktu oskarżenia – oznaczenie osoby oskarżonego, wskazanie zarzucanego czynu oraz wskazanie dowodów, na których oskarżenie się opiera. W przypadku, gdy prokurator uzna, że za jego wstąpieniem do sprawy przemawia interes społeczny, postępowanie toczy się z urzędu.

Zapraszamy do kontaktu w celu uzyskania pomocy adwokata w sprawach karnych oraz cywilnych. Kancelaria Adwokacka w Warszawie Adwokat Monika Radomska tel. 507 98 90 97, e - mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.