Umowa pożyczki

Pożyczka jest jedną z najpowszechniejszych form czasowego powiększenia kapitału.
W życiu codziennym często dochodzi do udzielania pożyczek, czy to pieniężnych, czy pewnego rodzaju rzeczy. Z pożyczkami można również nierzadko spotkać się w kontaktach z instytucjami bankowymi. Zawarcie formalnej umowy pożyczki nie jest jednak tak proste, jak mogło by się to wydawać. Należy bowiem pamiętać o regulacjach dotyczących rzeczonej umowy, znajdujących się w Kodeksie cywilnym.

Kodeks cywilny definiuje umowę pożyczki jako zobowiązanie pożyczkodawcy do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określonej ilości pieniędzy bądź rzeczy oznaczonych co do gatunku, oraz odpowiednio - zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Co do zasady, brak jest wymogów co do formy zawarcia umowy pożyczki. Jedynie dla pożyczek, których wartość przekracza kwotę 1.000,00 zł, wymagane jest zachowanie formy dokumentowej. Niezachowanie formy dokumentowej nie powoduje nieważności umowy pożyczki, a jedynie niedopuszczalność dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności w przypadku wystąpienia sporu.

Nie ma konieczności, aby umowa pożyczki zawarta została pod warunkiem zapłaty za jej udzielenie. Umowę pożyczki można zawrzeć pod tytułem darmym, bądź odpłatnym. Powszechnie przyjętą formą wynagrodzenia za udzielenie pożyczki jest pobieranie z tytułu udzielonej pożyczki odsetek. Należy pamiętać przy tym, iż nie jest dozwolone stosowanie odsetek w dowolnej wysokości. Art. 359 Kodeksu cywilnego przewiduje górną granicę wysokości odsetek w postaci odsetek maksymalnych, które wynoszą dwukrotność odsetek ustawowych. Odsetki ustawowe równe są wysokości stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (od dnia 29 maja 2020 r. wynosi ona 0.10) i 3,5 punktów procentowych.

Istnieją sytuacje, w których, pomimo braku zastrzeżenia odpłatności w samej umowie, od pożyczki będą pobierane odsetki. Dzieje się tak, przykładowo, w momencie, gdy strony porozumieją się w kwestii odsetek ustnie. Jeżeli w danego rodzaju sytuacjach jest przyjętą praktyką pobieranie odsetek od umowy pożyczki, to obowiązują one również pomimo braku odpowiedniego postanowienia umownego. Dzieje się tak na podstawie art. 56 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Jeżeli nie jest oznaczony termin, za który odsetki obowiązują, to należą się one przez cały czas trwania umowy, w wysokości tej samej, jak umówiona. Jeżeli strony nie uzgodniły między sobą wysokości odsetek, pomimo samego zastrzeżenia oprocentowania pożyczki, należą się odsetki ustawowe.

Pożyczka może zostać udzielona na czas określony w umowie. W przypadku, kiedy pożyczkobiorca nie dokonuje zwrotu pożyczki w przewidzianym terminie, to pożyczkodawcy dalej należą się odsetki, aż do czasu faktycznego oddania rzeczy. Możliwe jest również zawarcie umowy pożyczki na czas nieokreślony. W tym wypadku pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę pożyczki, co jest równoznaczne z obowiązkiem zwrotu przedmiotu pożyczki w określonym czasie. Jeżeli strony nie uzgodniły między sobą inaczej, termin zwrotu pożyczki w razie wypowiedzenia umowy wynosi sześć tygodni od dnia wypowiedzenia. Wypowiedzenie powinno zawierać stanowcze i bezwarunkowe żądanie przedmiotu zwrotu pożyczki. Zgodnie z przepisami art. 77 § 2 oraz § 3 Kodeksu cywilnego, jeżeli umowa pożyczki została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej wypowiedzenie wymaga zachowania formy dokumentowej. Jeżeli zaś umowa pożyczki została zawarta w innej formie szczególnej, jej wypowiedzenie powinno nastąpić na piśmie.

Tak przedstawiają się zagadnienia związane z powszechnie stosowaną umową pożyczki. Należy przy tym pamiętać, że w polskim prawie uregulowane są w sposób szczegółowy inne formy pożyczek, takie, jak pożyczka bankowa, czy pożyczka konsumencka. Wymienione formy pożyczek różnią się od tej typowej, normowanej przepisami Kodeksu cywilnego. W razie wątpliwości co do zawartej umowy pożyczki, polecamy konsultację z prawnikami Kancelarii Adwokackiej w Warszawie Adwokat Moniki Radomskiej, którzy udzielą profesjonalnej porady i w sposób zrozumiały przedstawią możliwe sposoby postępowania.